J’ai fait semblant d’être fauché, naïf et désespéré. Une mère qui arrive à peine à joindre les deux bouts. Je voulais sentir par moi-même comment ils traitent quelqu’un qui n’a rien. Je voulais voir leurs vrais visages, parce que je soupçonnais quelque chose.
Je soupçonnais Simone et sa famille d’être des gens qui jugeaient les autres en fonction du solde de leur compte en banque. Et mon instinct ne me fait jamais défaut.
Le samedi est arrivé. Je me suis habillé dans la pire tenue que j’aie jamais eue. Une robe gris clair, informe et froissée, du genre qu’ils vendent en seconde main. De vieilles chaussures usées, pas de bijoux, pas même une montre.
J’ai attrapé un sac en toile délavée, j’ai attaché mes cheveux en une queue de cheval négligée et je me suis regardée dans le miroir. J’avais l’air d’une femme brisée par la vie. Inoubliable. Idéal.
Je suis monté dans un taxi et j’ai donné l’adresse. Un restaurant haut de gamme dans la partie la plus exclusive de la ville, où le menu n’indique pas les prix, et où vous devez payer plus que le salaire mensuel moyen pour chaque table.
En conduisant, j’ai ressenti quelque chose d’étrange, un mélange d’anticipation et de tristesse. Des attentes, parce que je savais que quelque chose de grand allait arriver. De la tristesse, parce qu’une partie de moi espérait encore que j’avais tort.
J’espérais qu’ils me traiteraient bien, qu’ils seraient gentils, qu’ils ne se soucieraient pas des vieux vêtements. Mais l’autre partie, celle qui avait travaillé pendant 40 ans parmi les requins de l’entreprise, savait exactement ce qui m’attendait.
Le taxi s’est arrêté devant le restaurant. Des lumières chaudes, un portier en gants blancs, des gens élégants entrent. J’ai payé, je suis sorti, j’ai pris une grande inspiration, j’ai franchi le seuil et ils étaient là.
Marcus était debout à une longue table près de la fenêtre. Il portait un costume sombre, une chemise blanche et des chaussures brillantes. Il avait l’air inquiet.
À côté de lui se tenait Simone, ma belle-fille. Elle portait une robe crème assortie avec des accents dorés et des talons hauts, et ses cheveux parfaitement raides tombaient sur ses épaules. Elle avait l’air impeccable comme toujours, mais elle ne m’a pas regardé. Elle regarda vers l’entrée avec une expression tendue, voire honteuse sur son visage.
A potem ich zobaczyłem – rodziców Simone – już siedzących przy stole, czekających niczym królowie na swoich tronach. Matka, Weronika, miała na sobie dopasowaną szmaragdowozieloną suknię pełną cekinów, klejnotów na szyi, nadgarstkach i palcach. Jej ciemne włosy były spięte w elegancki kok. Miała ten zimny, wyrachowany typ urody, który onieśmiela.
Obok niej stał Franklin, jej mąż, w nieskazitelnym szarym garniturze, z gigantycznym zegarkiem na nadgarstku i poważnym wyrazem twarzy. Obaj wyglądali, jakby wyszli z luksusowego magazynu.
Podszedłem do nich powoli, małymi krokami, jakbym się bał. Marcus zobaczył mnie pierwszy i jego twarz się zmieniła. Jego oczy się rozszerzyły. Zmierzył mnie wzrokiem od góry do dołu. Zauważyłem, że przełknął ślinę.
„Mamo, mówiłaś, że przyjdziesz”. Jego głos brzmiał nieswojo.
„Oczywiście, synu, jestem tutaj.”
Uśmiechnęłam się nieśmiało, uśmiechem kobiety nieprzyzwyczajonej do takich miejsc. Simone powitała mnie szybkim pocałunkiem w policzek, zimnym, mechanicznym.
„Teściowa, miło cię widzieć.”
Jej oczy mówiły co innego. Przedstawiła mnie swoim rodzicom dziwnym, niemal przepraszającym tonem.
„Tato, mamo, to jest mama Marcusa.”
Veronica podniosła wzrok, przyjrzała mi się uważnie i w tej chwili zobaczyłam wszystko. Osąd, pogardę, rozczarowanie. Jej wzrok przesunął się po mojej pogniecionej sukience, starych butach i płóciennej torbie.
Na początku nic nie powiedziała, tylko wyciągnęła rękę. Zimna, szybka i słaba.
„To była przyjemność.”
Franklin zrobił to samo. Słaby uścisk dłoni, fałszywy uśmiech, oczarowany.
Usiadłem na krześle na końcu stołu, tym najdalej od nich, jakbym był gościem drugorzędnym. Nikt nie pomógł mi odsunąć krzesła. Nikt nie zapytał, czy mi wygodnie.
Kelner podszedł z eleganckim, ciężkim menu napisanym po francusku. Otworzyłem swoje i udawałem, że nic nie rozumiem. Veronica patrzyła na mnie.
„Potrzebujesz pomocy z menu?” zapytała z uśmiechem, który nie sięgnął jej oczu.
„Tak, proszę. Nie wiem, co te słowa oznaczają.”
Mój głos zabrzmiał cicho, nieśmiało. Westchnęła i wydała rozkaz.
„Coś prostego” – powiedziała. „Coś, co nie będzie kosztowało za dużo. Nie chcemy przesadzić”.
Fraza zawisła w powietrzu. Franklin skinął głową. Marcus odwrócił wzrok. Simone bawiła się serwetką. Nikt nic nie powiedział. A ja tylko patrzyłem.
Weronika zaczęła mówić najpierw o sprawach ogólnych, o podróży z zagranicy, o tym, jak męczący był lot, jak bardzo wszystko było tu inne. Potem subtelnie zaczęła mówić o pieniądzach.
Wspomniała o hotelu, w którym się zatrzymali, 1000 dolarów za noc. Wspomniała oczywiście o luksusowym samochodzie, który wynajęli. Wspomniała o sklepach, które odwiedzili.
„Kupiliśmy kilka rzeczy. Nic wielkiego, tylko kilka tysięcy.”
Mówiła, patrząc na mnie, oczekując reakcji, oczekując, że będę pod wrażeniem. Po prostu skinąłem głową.
„Jak miło” – powiedziałem.
„To cudownie” – kontynuowała. „Wiesz, Aara, zawsze bardzo ostrożnie gospodarowaliśmy pieniędzmi. Ciężko pracowaliśmy. Inwestowaliśmy dobrze. Teraz mamy nieruchomości w trzech krajach. Franklin prowadzi duże firmy, a ja, cóż, nadzoruję nasze inwestycje”.
Na jej twarzy pojawił się uśmiech wyższości.
„A ty, czym właściwie się zajmujesz?” Jej ton był słodki, ale i jadowity.
„Pracuję w biurze” – odpowiedziałem, spuszczając wzrok. „Zajmuję się wszystkim po trochu. Papierkową robotą, archiwizacją, prostymi rzeczami”.
Veronica wymieniła spojrzenia z Franklinem.
„Aha, rozumiem. Praca administracyjna. W porządku. To uczciwe. Każda praca jest godna, prawda?”
„Oczywiście” – odpowiedziałem.
Przyniesiono jedzenie. Ogromne talerze z malutkimi porcjami, wszystkie udekorowane jak dzieła sztuki. Veronica kroiła stek z precyzją.
„To kosztuje 80 dolarów” – powiedziała. „Ale warto. Za jakość warto zapłacić. Przecież nie da się zjeść wszystkiego, prawda?”
Skinąłem głową. „Oczywiście, masz rację.”
Marcus próbował zmienić temat, mówiąc o pracy i jakichś projektach. Veronica mu przerwała.
„Synu, czy twoja matka mieszka sama?”
Marcus skinął głową. „Tak, ma małe mieszkanie”.
Weronika spojrzała na mnie z udawaną litością.
„To musi być trudne, prawda, mieszkać samemu w twoim wieku bez większego wsparcia? A twoja pensja pokrywa wszystko?”
Poczułem, jak pułapka się zamyka. Ledwo odpowiedziałem: „Ale daję radę. Oszczędzam, gdzie mogę. Niewiele mi potrzeba”.
Weronika westchnęła dramatycznie.
„Och, Elaro, jesteś taka odważna. Naprawdę podziwiam kobiety, które zmagają się z samotnością. Chociaż oczywiście zawsze chcemy dać naszym dzieciom więcej, dać im lepsze życie. No cóż, każdy daje z siebie wszystko.”
To był subtelny, ale śmiertelny cios. Mówiła mi, że nie byłam wystarczająco dobra dla mojego syna, że nie dałam mu tego, na co zasługiwał, że byłam biedną, niewystarczającą matką.
Simone patrzyła na swój talerz. Marcus zaciskał pięści pod stołem, a ja tylko się uśmiechałem.
„Tak, masz rację. Każdy daje z siebie tyle, ile może.”
Veronica kontynuowała: „Zawsze dbaliśmy o to, żeby Simone miała wszystko, co najlepsze. Uczęszczała do najlepszych szkół, podróżowała po świecie, nauczyła się czterech języków. Teraz ma świetną pracę, bardzo dobrze zarabia. A kiedy wyszła za mąż za Marcusa, cóż, bardzo im pomogliśmy. Daliśmy im pieniądze na zaliczkę na dom. Zapłaciliśmy za ich miesiąc miodowy, bo tacy właśnie jesteśmy. Wierzymy w wspieranie naszych dzieci”.
Spojrzała na mnie uważnie.
„A ty, czy mogłeś pomóc Marcusowi w czymś, kiedy się pobierali?”
Pytanie zawisło w powietrzu niczym ostry nóż.
„Niewiele” – odpowiedziałem. „Dałem im, co mogłem. Mały prezent”.
Weronika się uśmiechnęła. „Jak słodko. Każdy szczegół się liczy, prawda? Kwota nie ma znaczenia. Liczy się intencja”.
I wtedy poczułem, jak wściekłość zaczyna we mnie wzbierać. Wściekłość nie była wybuchowa. Była zimna, kontrolowana, jak rzeka pod lodem.
Odetchnęłam powoli, zachowałam nieśmiały uśmiech i pozwoliłam Veronice mówić dalej, bo właśnie tak robią ludzie tacy jak ona. Gadają. Nadymają się. Popisują. A im więcej mówią, tym bardziej się odsłaniają, tym bardziej obnażają pustkę w sobie.
Weronika wzięła łyk czerwonego, drogiego wina i zaczęła nim kręcić w dłoni, jakby była ekspertką.
„To wino pochodzi z ekskluzywnego regionu we Francji. Kosztuje 200 dolarów za butelkę, ale kiedy znasz jakość, nie oszczędzasz. Pijesz wino, Ara?”
„Tylko na specjalne okazje” – odpowiedziałem – „i zazwyczaj najtaniej. Nie znam się za bardzo na tych sprawach”.
Weronika uśmiechnęła się protekcjonalnie.
„Och, nie martw się. Nie każdy ma wyćwiczone podniebienie. To przychodzi z doświadczeniem, podróżami, edukacją.”
„Franklin i ja odwiedziliśmy winnice w Europie, Ameryce Południowej i Kalifornii. Mamy sporą wiedzę.”
Franklin skinął głową. „To hobby, coś, co lubimy. Simone też się uczy. Ma dobry gust. Odziedziczyła go po nas”.
Spojrzał na Simone z dumą. Simone uśmiechnęła się słabo.
„Dziękuję, mamo.”
Weronika zwróciła się do mnie.
„A ty, Ara, masz jakieś hobby? Czy lubisz coś robić w wolnym czasie?”
Wzruszyłem ramionami. „Oglądam telewizję, gotuję, spaceruję po parku, robię proste rzeczy”.
Veronica et Franklin échangèrent un autre regard. Un regard plein de sens, plein de jugement silencieux.
« Comme c’est merveilleux », a dit Veronica. « Les choses simples ont aussi leur charme. Bien que, bien sûr, vous vous efforciez toujours d’obtenir quelque chose de plus, n’est-ce pas ? Pour apprendre à connaître le monde, pour apprendre de nouvelles choses, pour se développer culturellement. Mais bon, je comprends que tout le monde n’a pas de telles opportunités.
J’ai hoché la tête. « Vous avez raison. Tout le monde n’a pas de telles opportunités.
Le serveur apporta le dessert. De minuscules portions de ce qui ressemblait à une œuvre d’art comestible. Weronika a commandé le plus cher.
« 30 $ pour un morceau de gâteau de la taille d’un biscuit. C’est délicieux”, a-t-elle déclaré après la première bouchée. “Il y a de l’or comestible sur le dessus. Vous voyez ces petits flocons dorés ? C’est un détail que seuls les meilleurs restaurants offrent.
J’ai mangé un dessert. Plus simple, moins cher. En silence.
Veronica a poursuivi : « Tu sais, Aara, je pense qu’il est important que nous parlions de quelque chose en famille, maintenant que nous sommes tous ici. »
Elle leva les yeux. Son expression a changé, est devenue sérieuse, faussement maternelle.
“Marcus est notre gendre et nous l’aimons beaucoup. Simone l’aime et nous respectons cette décision, mais en tant que parents, nous voulons toujours le meilleur pour notre fille.
Marcus se crispa. « Maman, je ne pense pas que ce soit le bon moment. »
Veronica leva la main. « Laisse-moi finir, mon fils. C’est important.
Elle m’a regardé. “Aar, je comprends que tu as fait tout ce que tu pouvais avec Marcus. Je sais que l’élever seul n’a pas été facile, et je vous respecte vraiment pour cela. Mais maintenant, Marcus est à un stade différent de sa vie. Il est marié. Il a des responsabilités et, eh bien, lui et Simone méritent la stabilité.
« Stabilité ? » demandai-je doucement.
« Oui », a répondu Veronica. « Stabilité financière et émotionnelle. Nous l’avons beaucoup aidé et nous continuerons à l’aider. Mais nous pensons également qu’il est important que Marcus n’ait pas de fardeaux inutiles.
Son ton était clair. Elle m’a traité de fardeau. Moi, sa mère, sa belle-mère.
Simone regarda son assiette comme si elle voulait disparaître. La mâchoire de Marcus était serrée.
« Des poids ? » répétai-je.
Veronica soupira. « Je ne veux pas paraître dur, Alara, mais à ton âge, quand tu vis seul avec un salaire limité, il est naturel pour Marcus de s’inquiéter pour toi, d’avoir l’impression qu’il doit prendre soin de toi, et ce n’est pas grave. C’est un bon fils. Mais nous ne voulons pas que ces inquiétudes affectent son mariage. Comprenez-vous ?
« Parfait », ai-je répondu.
Veronica sourit. « Je suis content que tu comprennes. C’est pourquoi nous avons voulu vous parler. Franklin et moi avons eu une idée. Nous pourrions vous aider financièrement, vous donner une petite allocation mensuelle, quelque chose qui vous permettra de vivre plus confortablement, sans avoir à vous soucier de Marcus. Bien sûr, ce serait modeste. Nous ne ferons pas de miracles, mais ce serait du soutien.
Je restai silencieux, je la regardai et l’attendis. Elle a poursuivi : “En retour, nous vous demandons seulement de respecter l’espace de Marcus et Simone, de ne pas trop les chercher, de ne pas leur mettre la pression, de leur donner la liberté de construire une vie ensemble sans entrave. Comment l’aimez-vous ?
Il y a eu une offre, un pot-de-vin déguisé en aumône. Ils voulaient me soudoyer. Ils voulaient me payer pour que je disparaisse de la vie de mon fils, pour ne pas être une nuisance, pour ne pas faire honte à leur fille bien-aimée avec ma pauvreté.
Marcus explosa. « Maman, ça suffit. Tu n’es pas obligé…
Veronica l’interrompit. “Marcus, calme-toi. Nous parlons comme des adultes. Ta mère comprend, n’est-ce pas ?
J’ai pris une serviette, je me suis essuyé calmement les lèvres, j’ai pris une gorgée d’eau et j’ai laissé le silence s’installer.
Tout le monde me regardait. Veronica avec l’attente, Franklin avec l’arrogance, Simone avec la honte, Marcus avec le désespoir. Et puis j’ai parlé.
Ma voix sonnait différemment. Il n’était plus timide. Il ne garda plus le silence. Il était ferme, propre et froid.
« C’est une offre intéressante, Veronica. Très généreux de votre part, en effet.
Veronica sourit victorieusement. « Je suis content que vous le voyiez de cette façon. »
J’ai hoché la tête. « Mais j’ai quelques questions pour bien comprendre. »
Veronica cligna des yeux. « Bien sûr, demande ce que tu veux. »
Je me suis légèrement penché. « Combien considérez-vous exactement comme de l’argent de poche mensuel modeste ? »
Veronica hésita. « Eh bien, nous pensions à 500 $, peut-être 700 $, selon la situation. »
J’ai hoché la tête. « Je comprends. 700 $ par mois pour faire disparaître mon fils de la vie.
Weronika fronça les sourcils. « Je ne le dirais pas comme ça… »
« Oh oui », ai-je répondu. « C’est exactement comme ça que vous le dites. »
